„Pierre Teilhard de Chardin jest jedną z najbardziej fascynujących i złożonych postaci w myśli XX wieku. Jego praca, która leży na przecięciu nauki, teologii i filozofii, stanowi odważną próbę zintegrowania kosmicznej ewolucji z duchową wizją wszechświata' – podkreśla kard. José Tolentino de Mendonça. Prefekt watykańskiej Dykasterii ds. Kultury i Edukacji napisał wstęp do książki Mercè Prats pt. „Pierre Teilhard de Chardin. Una biografia' wydanej przez watykańską oficynę Libreria Editrice Vaticana. Książka dzięki badaniom w różnych archiwach przedstawia dogłębną biografię słynnego francuskiego jezuity, teologa i paleontologa, którego myśl nadal „inspiruje' całe pokolenia myślicieli i wierzących. 10 kwietnia br. przypada 70. rocznica jego śmierci.  

Kard. de Mendonça przypomina. że „Teilhard de Chardin był jezuitą, paleontologiem i mistykiem. Jego życie naznaczone było nieustannym poszukiwaniem sensu, napędzanym zarówno przez obserwacje naukowe, jak i duchową kontemplację. Urodzony w 1881 roku we Francji, dorastał w środowisku bogatym w bodźce kulturowe i duchowe. Jego jezuicka edukacja zapewniła mu solidne podstawy teologiczne, podczas gdy jego praca naukowa postawiła go twarzą w twarz z wielkimi pytaniami o ewolucję i naturę człowieka. Wiara i nauka ukształtowały jego myśl, która wyróżnia się zdolnością do integrowania różnych perspektyw w jednolity światopogląd'. Zwraca uwagę, że centralnym punktem myśli Teilharda jest idea, że wszechświat nieustannie ewoluuje w kierunku większej złożoności i głębszej świadomości. „Ta «teologia ewolucji», jak często jest nazywana, jest jednym z jego najbardziej oryginalnych i prowokujących spostrzeżeń. Dla Teilharda ewolucja nie jest po prostu procesem biologicznym, ale kosmicznym ruchem obejmującym całe stworzenie. Wszechświat, w jego wizji, jest animowany przez wewnętrzną siłę, która napędza go w kierunku punktu omega, terminu ukutego przez Teilharda na oznaczenie wierzchołka ewolucji, gdzie ludzka i boska świadomość łączą się w harmonii' – czytamy we wstępie kardynała.

Kard. de Mendonça przypomina, że myśl Teilharda wzbudziła wiele dyskusji, zarówno w społeczności naukowej, jak i w sferze teologicznej. Z jednej strony, jego pogląd na ewolucję jako proces wewnętrznie zorientowany na transcendencję wywołał pytania o zgodność jego idei z teorią darwinowską. Z drugiej strony, jego śmiałość w reinterpretacji wiary katolickiej w świetle odkryć naukowych wywołała mieszane reakcje w Kościele. Pomimo kontrowersji, a może właśnie z ich powodu, jego myśl nadal wywiera głęboki wpływ, inspirując nowe pokolenia myślicieli i wierzących. Kardynał zwraca dalej uwagę, że szczególnie istotnym aspektem myśli Teilharda jest jego głęboki optymizm. W czasach, gdy postęp często wiąże się z ryzykiem i niebezpieczeństwami, Teilhard zachęca nas do postrzegania ewolucji nie tylko jako źródła konfliktów, ale także jako szansy na rozwój jako gatunku i jako jednostek. „Jego optymizm nie jest naiwny, ale zakorzeniony w głębokiej wierze w zdolność człowieka do współpracy z twórczymi siłami wszechświata' – stwierdza kard. de Mendonça. Jego zdaniem innym znaczącym wkładem Teilharda jest jego refleksja nad miłością jako siłą kosmiczną. „Dla Teilharda miłość nie jest tylko sentymentem czy cnotą moralną, ale fundamentalną siłą, która prowadzi ewolucję w kierunku większej jedności i złożoności. Ten aspekt jego myśli, który Prats rozwija z wielką głębią, oferuje nowe spojrzenie na naturę miłości i jej rolę w naszym życiu osobistym i zbiorowym' – czytamy we wstępie.

tom / Watykan / ekai.pl